១/ បច្ចេកទេសបណ្តុះពូជដោយសាកមែកបណ្តុះឫស៖ - ជ្រើសរើសមែកសាកពូជ៖ មែកសាកធ្វើពូជគឺជាបណ្តាកំណាត់ដើមរុក្ខជាតិត្រូវបានកាត់ចេញពីតួមែកនៃទងញវល្លិ៍ដែលមានលក្ខណៈមិនចាស់ពេកឬខ្ចីពេកចោលផ្នែកគល់ចាស់និងផ្នែកខ្ចីខាងលើចុង។ ដើម្បីឈើពូជធានាបានស្តង់ដារនិងគុណភាព យកតែមែកសាករបស់បណ្តាគុម្ពឈើមានអាយុកាលចាប់ពី ៣ ឆ្នាំឡើងទៅប៉ុណ្ណោះ។
ជាមួយនឹងកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមបក្សីស្រុកទ្រង់ទ្រាយធំរាប់សិបកន្លែង ប្រមូលផ្តុំនៅស្រុក៖ ក្វាងដៀន ផុងដៀន ទីរួមខេត្ត ហឿងត្រា ទីរួមខេត្ត ហឿងធុយ... បច្ចុប្បន្នខេត្ត ធឿធៀន - ហ្វេ មានហ្វូងបក្សីស្រុកប្រមាណ ៤ លានក្បាល កើនជាង ៣១% បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នានៃឆ្នាំ ២០១៩ ក្នុងនោះ ហ្វូងមាន់មានដល់ទៅជាង ៣,២ លានក្បាល។
យុវនារីជនជាតិ យ៉ាវ ក្រហមដើរលេងកម្សាន្តតាមដងវិថីនៅទីក្រុងជាមួយសម្រស់និទាឃរដូវ
ស្រូវធ្ងន់លូតលាស់នៅរដូវភ្លៀងព្យុះ កម្រិតសីតណ្ហភាពក៏ដូចជាប្រពលភាព កាំរស្មីខ្ពស់បានជារយៈពេលលូតលាស់ខ្លី ជាពិសេសក្នុងលក្ខខ័ណ្ឌនៃការ បម្រែបម្រួលធាតុអាកាស កត្តាអាកាសធាតុអាក្រក់ៗ កើតមានពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ កាន់តែច្រើនឡើង។ ដើម្បីធានាការបង្កបង្កើនផលស្រូវធ្ងន់មានប្រសិទ្ធភាព មាមីងបងប្អូនកសិករគប្បីយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហា មួយចំនួនដូចខាងក្រោម៖
I/ មូលហេតុ រោគសញ្ញានិងយន្តការចម្លងជំងឺ៖ ១/ មូលហេតុបង្កើតជំងឺ៖ ជំងឺម៉ូសាអ៊ិចដំឡូងមីដោយសារតែវីរុសមានឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្តគឺ Sri Lanka Cassava Mosaic Virus (Begomovirus: Geminiviridae) បង្កឡើង។
ការកាត់តម្រឹមមែកគឺជាបច្ចេកទេសច្នៃបង្កើតរូបរាងសំខាន់និងចាំបាច់ក្នុងដំណើរការថែទាំដើមកាហ្វេជួយដំណាំលូតលាស់មួនមាំផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់។ ពេលកាត់តម្រឹមមែកសមស្រប ដំណាំនឹងផ្តល់ទិន្នផលខ្ពស់ លូតលាស់ឡើងវិញឆាប់រហ័ស ផ្តល់ផ្លែធំជាងនិងកាត់បន្ថយបានជំងឺដង្កូវមួយចំនួនអោយចម្ការកាហ្វេ...
ក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅក្រុមគ្រួសារប្រជាកសិករ អាជីវកម្មជាច្រើននៅខេត្ត និញធន់ វិនិយោគ អភិវឌ្ឍគំរូដាំត្រសក់ផ្អែមអនុវត្តបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់តាមស្តង់ដារ VietGAP។ មិនត្រឹមតែផ្តល់ប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ប៉ុណ្ណោះទេ គំរូនេះថែមទាំងបើកចេញទិសដៅថ្មីអោយផ្នែកកសិកម្មមូលដ្ឋានទៀតផង។
ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅថ្មីៗ នេះ បង ហ្វាង ចូវវៀតវូ (កើតឆ្នាំ ១៩៩៤) នៅភូមិ ៤ ឃុំ ញ៉ឹនគើ ស្រុក ដាក់រឡឹប (ខេត្ត ដាក់ណុង) បានជំរុញយ៉ាងខ្លាំងក្លាការអនុវត្តបច្ចេកវិទ្យាចូលក្នុងការថែទាំ កែច្នៃ រួមចំណែកលើកកម្ពស់តម្លៃគ្រាប់កាហ្វេ។
អាស្រ័យដោយក្លៀវក្លាសិក្សារៀនសូត្រ កែលម្អវាលទំនាប ស្រែភក់ល្បាប់ជ្រាំដើម្បីដាំដំណាំឈូកគួបផ្សំជាមួយការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍អេកូឡូស៊ី ជនជាតិ ចាម ជាច្រើនក្រុមគ្រួសារនៅទីរួមស្រុក ភឿកយ៉ឹន ស្រុក និញភឿក (ខេត្ត និញធន់) មានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ជាង ៥ ដល់ ៦ ដងបើធៀបនឹងការធ្វើស្រែ។
មានធាតុអាកាសក្តៅខ្លាំង ភ្លៀងច្រើន បណ្តាល អោយងាយកើតជំងឺផ្សិតមួយចំនួន បង្កអន្តរាយលើ ផ្លែគូលែន។
ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅ ក្នុងដំណើរការដាំដុះប្រភេទដំណាំលើដីគោកមួយចំនួនដូចជា ពោត សណ្ដែកដី ប៉េងប៉ោះ ស្ពៃក្តោប ខាត់ណាមើមមូល ម្នាស់ ឃ្លោក ត្រឡាច រុក្ខជាតិឱសថ ។ល។ បងប្អូនជនជាតិបានអនុវត្តវិធីសាស្រ្តគ្របនីឡុង។
ថាច់ ធីចន្ធី ជនជាតិ ខ្មែរ កើតឆ្នាំ ១៩៨៩ ក្នុងគ្រួសារកសិករសុទ្ធសាធមួយនៅស្រុក ទៀវកឹន (ខេត្ត ត្រាវិញ)។ ឆ្នាំ ២០១៨ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាម្ហូបអាហារនៅសកលវិទ្យាល័យបច្ចេកទេសទីក្រុង ហូជីមិញ ចន្ធី ជាមួយស្វាមីវិលមកស្រុកកំណើត ស្រាវជ្រាវរាវរកស្តាររបរប្រពៃណីយកទឹកពីផ្កាដូងឡើងវិញ។
នាអំឡុងថ្ងៃអាកាសធាតុបម្រែបម្រួលមិនប្រក្រតី តែងតែកើតមានរលកក្តៅខ្លាំងអូសបន្លាយពី ៧ ដល់ ១០ ថ្ងៃ សីតុណ្ហភាពចាប់ពី ៣៧ ដល់ ៣៩ អង្សាសេ មានកន្លែងខ្លះជាង ៤០ អង្សាសេ ជះឥទ្ធិពលមិនតិចឡើយដល់សុខភាពហ្វូងសត្វពាហនៈ បក្សីស្រុក ហានិភ័យផ្ទុះជំងឺរាតត្បាតគឺខ្ពស់ណាស់។
ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗ នេះ ប្រជាជនជាច្រើនក្រុមគ្រួសារនៅស្រុក បាក់ហា (ខេត្ត ឡាវកាយ) បានក្លៀវក្លាហ៊ានកែប្រែផ្ទៃដីមួយចំនួនដើម្បីដាំស្ពៃក្រញាញ់ខៀវ Kale (ពូជបន្លៃមានដើមកំណើតមកពីប្រទេស ហូឡង់) បើកចេញទិសដៅថ្មីអោយផ្នែកកសិកម្មនៅមូលដ្ឋាន។
ជាច្រើនឆ្នាំមុននេះ បងប្អូនជនជាតិនៅឃុំ បានលៀន ស្រុក បាក់ហា (ខេត ្តឡាវកាយ) ច្រើនតែទាញយកផលតែធម្មជាតិ (ពូជតែ Shan Tuyet នៅមូលដ្ឋាន) ផ្តល់ប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ចទាប ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះ អាស្រ័យដោយដាំដំណាំតែសរីរាង្គ ប្រាក់ចំណូលកើនឡើងពី ២០ ដល់ ៣០%។
ដើម្បីលើកបង្កើនប្រសិទ្ធភាព ពាំនាំសេដ្ឋកិច្ចសមូហភាពអោយក្លាយទៅជាសមាសភាពសេដ្ឋកិច្ចដ៏មានសារៈសំខាន់យ៉ាងពិតប្រាកដ រួមវិភាគទានគួរអោយកត់សម្គាល់ក្នុងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច - សង្គម ខេត្ត និញធន់ បានដាក់ចេញដំណោះស្រាយជាច្រើន ខិតខំប្រឹងប្រែងសម្រេចគោលដៅដល់ឆ្នាំ ២០២៥ នឹងអភិវឌ្ឍក្រុមសហការចំនួនពី ១០០ ដល់ ១២០ សហករណ៍ចំនួនពី ៥០ ដល់ ៦០ បន្ថែមទៀត អត្រានៃសហករណ៍សម្រេចបានល្អបង្គួរឡើងទៅ ស្មើនឹង ៥០ ភាគរយ
១. រោគសញ្ញា៖ ដើមចេកដែលកើតជំងឺច្រើនតែមានស្ថានភាពលឿងពីស្លឹកចាស់ៗ នៅឯខាងក្រោម បន្ទាប់មករាលដាលឡើងទៅស្លឹកខ្ចីៗ បន្តិចម្តងៗ។ រោគសញ្ញានៃជំងឺលឿងស្លឹករីករាលដាលពីគែមស្លឹករាលដាលទៅតាមទិសទ្រនុងស្លឹក។ ស្លឹកកើតជំងឺច្រើនតែស្វិត បាក់ទងនិងស្លឹកព្យួរលើស្រទបដើមចេក ជួនកាលទងស្លឹកក៏ត្រូវបាក់នៅចំកណ្តាលតួស្លឹក។
ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗ នេះ បន្លែភ្លៅកង្កែបបានក្លាយជាមុខដំណាំចម្បងរបស់ប្រជាកសិករនៅឃុំជនបទថ្មី វិញថាញ់ ស្រុក ភឿកឡុង (ខេត្ត បាកលៀវ)។
អាស្រ័យដោយធ្វើបរិវត្តកម្ម ពិពិធកម្មគំរូចិញ្ចឹមសត្វយ៉ាងសកម្ម ជាពិសេស គឺការរៀបចំដាក់ដំណើរការគម្រោង "ជួយឧបត្ថម្ភអភិវឌ្ឍផលិតកម្ម ធ្វើពិពិធកម្មការងាររកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតនិងពង្រីកទូលំទូលាយគំរូកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ" (គម្រោង) ស្ថិតក្នុងកម្មវិធី ១៣៥ របស់រដ្ឋាភិបាលនោះ បងប្អូនជនជាតិ ក្ហ ជាច្រើនក្រុមគ្រួសារនៅឃុំ បាវធន់ ស្រុក យីលិញ (ខេត្ត ឡឹមដុង) បានរួចផុតពីភាពក្រីក្រហើយ។
ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗ នេះ ផ្ដើមពីការរានឆ្ការដីចោលទំនេរ យ៉ាងសកម្ម ហើយធ្វើបរិវត្តកម្មពីមុខដំណាំដែលផ្ដល់ ប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ចទាបដូចជាពោត ដំឡូង មី ស្រូវ ងាក មកដាំដំណាំកាហ្វេនោះ ជីវភាពរស់នៅរបស់បងប្អូន ជនជាតិ ម៉ុង នៅឃុំ ទ័រទិញ ស្រុក ទន់យ៉ាវ (ខេត្ត ដៀន បៀន) បានកែលម្អគួរអោយកត់សម្គាល់ហើយ។
ក្នុងដំណាក់កាលដែលអាកាសធាតុផ្លាស់ប្តូរពីរដូវរងាទៅនិទាឃរដូវនិងពីរដូវស្លឹកឈើជ្រុះទៅរដូវរងារ សត្វត្រីច្រើនតែកើតជំងឺបណ្តាលឱ្យខាតបង់ដល់អ្នកចិញ្ចឹម។ ទោះជាយ៉ាងណា ប្រសិនបើអ្នកចិញ្ចឹមប្រតិបតិ្តយ៉ាងល្អតាមតម្រូវការបច្ចេកទេស មួយចំនួនដូចខាងក្រោមនេះ នឹងជួយកាត់បន្ថយការខូចខាតជាអតិបរមាដែលអាចកើតមានឡើង ដោយសារជំងឺផ្សេងៗ។
