លោក វ៉ ថាញ់ហ៊ុយ អនុប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ កីឡានិងទេសចរណ៍ខេត្ត ប៊ិញធន់ ឲ្យដឹងថា លិង្គ មាសត្រូវបានរកឃើញក្នុងអំឡុងពេលកំណាយរុករកវត្ថុបុរាណនៅបរិវេណមណ្ឌលកេរដំណែល ប្រាសាទ ពោយ៉ាម នៅភូមិ ឡាកទ្រី ឃុំ ភូឡាក ស្រុក ទុយផុង ត្រូវបានចំណាត់ថ្នាក់កេរដំណែល ស្ថាបត្យកម្មវិចិត្រសិល្បៈជាតិឆ្នាំ ១៩៩៦។
រតនវត្ថុជាតិលិង្គមាសរបស់ខេត្ត ប៊ិញធន់ មានអាយុកាលប្រហែលជាសតវត្សរ៍ទី ៨ ដល់ទី ៩ ជាវត្ថុតឹកតាងដើមតែមួយគត់ កម្រមាន មានទម្រង់រូបភាពល្អឯក មានតម្លៃអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ សោភ័ណភាព ជានិមិត្តរូបសម្រាប់ការរីកដុះដាល កើតកាលវាលគុម្ពនៃសព្វសត្វទាំងពួង។ លិង្គមាសត្រូវបានច្នៃបង្កើតដ៏ពិសេសមានទម្ងន់ចំនួន ៧៨,៣៦ ក្រាម ដោយមានអត្រាមាសសុទ្ធស្មើនឹងអត្រាចំនួន ៩០,៤% ហើយ ៩,៦% នៅសល់ពីនោះគឺប្រាក់និងស្ពាន់។
លោក ប៊ូយ ថេញ៉ឹន នាយកមន្ទីរវប្បធម៌ កីឡានិងទេសចរណ៍ខេត្ត ប៊ិញធន់ បញ្ជាក់ថា រតនវត្ថុជាតិលិង្គមាសមានតម្លៃដ៏ធំចំពោះការងារស្រាវជ្រាវនិងការយល់ដឹងរាល់បញ្ហាអំពីវប្បធម៌ - ប្រវត្តិសាស្រ្ត ទាក់ទងដល់កេរដំណែល ពោយ៉ាម និយាយដោយឡែកនិងវប្បធម៌ ចាម និយាយរួម។ នេះជាឯកសារវិទ្យាសាស្ត្រសំខាន់មិនត្រឹមតែចំពោះបុរាណវត្ថុវិទ្យាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងមានតម្លៃដ៏ធំចំពោះការស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រ វប្បធម៌ វិចិត្រសិល្បៈ សាសនា បច្ចេកទេស ស្លលោហធាតុ មុខរបរលោហ:។ល។ របស់សហគមន៍ជនជាតិ ចាម កាលពីមុន។
ការទទួលយកសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃរដ្ឋាភិបាលស្តីពីការទទួលស្គាល់រតនវត្ថុ ជាតិបានរួមចំណែកធ្វើឱ្យពិធីបុណ្យ កាតេ ឆ្នាំនេះកាន់តែមានភាពមហោឡារិក ផុលផុសដោយមានភាពសប្បាយរីករាយ ត្រេកអររបស់សហគមន៍ជនជាតិ ចាម នៅខេត្ត ប៊ិញធន់។ ពិធីបុណ្យ កាតេ ឆ្នាំនេះប្រព្រឹត្តឡើងក្នុងរយៈពេលពីរថ្ងៃគឺថ្ងៃទី ១ ដល់ថ្ងៃទី ២ ខែ តុលា។ បន្ទាប់ពីកម្មពិធីបើកពិធីបុណ្យ កាតេ ភ្លាមឈានចូលពិធិកិច្ចសំខាន់បំផុត គឺពិធីដង្ហែព្រះពស្ត្រារបស់ទេពទេវី ពោសាហ៍អ៊ីនឺ។
ទន្ទឹមនឹងសម្រស់ដ៏ស្កឹមស្កៃ បរមបុរាណនៃប្រាង្គប្រាសាទ ពោសាហ៍អ៊ីនឺ បុរសៗ នារីៗ ជនជាតិ ចាម រាំរបាំប្រពៃណីជនជាតិយ៉ាងស៊ីចង្វាក់គ្នា ទន់ភ្លន់ល្វាសល្វន់ក្នុងសំឡេងស្គរ ប៉ារ៉ានឹង អឺងកង និងសំឡេងស្រឡៃ សារ៉ាណាយ ដ៏គ្រលួច។ ក្បួនមនុស្សដង្ហែព្រះពស្ត្រារបស់ទេពទេវីវែងអន្លាយពីទីធ្លាពិធីដល់ប្រាសាទមេ។ បន្តបន្ទាប់នោះគឺបណ្តាពិធីកិច្ចនៃផ្នែកពិធីដូចជា៖ ពិធីបើកទ្វារប្រាសាទមេ ស្រង់ទឹកអាសនៈលិង្គ - យោនី គ្របដណ្តប់ព្រះពស្រ្តា ពិធីសែនអំណរ កាតេ នៅប្រាសាទមេជាដើម។ ផ្នែកលេងកម្សាន្តប្រព្រឹត្តឡើងអ៊ូអរដោយមានល្បែងប្រជាប្រិយ សម្តែងរបរសិប្បកម្មប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ ចាម ដូចជា៖ តុបតែង ធោនឡា (ស្លាធម៌) ធ្វើនំខ្ញី។ល។
មិនត្រឹមតែបំពេញតម្រូវការខាងព្រលឹងវិញ្ញាណរបស់បងប្អូនជនជាតិ ចាម ប៉ុណ្ណោះទេ ពិធីបុណ្យ កាតេ ឆ្នាំ ២០២៤ ទាក់ទាញប្រជាជននិងភ្ញៀវទេសចរយ៉ាងច្រើនកុះករអញ្ជើញមកលេងកម្សាន្តក៏ដូចជាស្រាវជ្រាវ រីករាយជាមួយនឹងវប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់បងប្អូនជនជាតិ ចាម ពិសេសគឺរាល់សកម្មភាពក្នុងផ្នែកលេងកម្សាន្ត។
កាតេ គឺជាពិធីបុណ្យប្រជាប្រិយដ៏វិសេសវិសាលបំផុតរបស់ជនជាតិ ចាម គោរពតាមព្រហ្មញ្ញ សាសនានៅខេត្ត ប៊ិញធន់ ដោយមានអត្ថន័យរំលឹកនឹកដល់អាទិទេពទាំងឡាយនិងបួងសួងសុំអាកាសធាតុអំណោយផល រដូវកាលបានងាយស្រួល បួងសួងសុំអោយគូស្រករសុខដុមរមនា មនុស្សម្នានិងសព្វសត្វទាំងពួងរីកដុះដាល កើតកាលវាលគុម្ព។ ពិធីបុណ្យ កាតេ ឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងស៊ីជម្រៅបណ្តាតម្លៃវប្បធម៌ប្រជាប្រិយ ប្រពៃណីរបស់សហគមន៍ជនជាតិ ចាម មានដំណើរការកកើត មានវត្តមានពីយូរលង់ណាស់មកហើយក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនិងត្រូវបានរក្សាជាប្រចាំរហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ដោយមានអត្ថន័យវប្បធម៌ - ប្រវត្តិសាស្ត្រសំខាន់ ពិធីបុណ្យ កាតេ របស់ជនជាតិ ចាម នៅខេត្ត ប៊ិញធន់ ត្រូវបានបញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីជាតិ៕
អត្ថបទ៖ ហុងហៀវ រូបថត៖ ង្វៀន ថាញ់
បញ្ចូលទិន្នន័យ៖ លឺ ធីអៀនថាញ់
